W momencie kiedy w rodzinie pojawia się problem alkoholowy, jej członkowie zastanawiają się nad tym, w jaki sposób zachęcić lub nawet zmusić osobę uzależnioną do podjęcia niezbędnego leczenia. Rodzina więc szuka sprawdzonych rozwiązań, technik i metod, które im pomogą poprawić ogólną sytuację rodzinną. Ze względu na fakt, iż każdy alkoholik jest inny, każde uzależnienie ma inne mechanizmy, nie można w stu procentach określić, która droga leczniczo-terapeutyczna będzie skuteczna w walce z chorobą alkoholową u danej osoby. Przede wszystkim najwięcej w tym aspekcie zależy od samego alkoholika i od tego jakie ma nastawienie do podjęcia leczenia, a także stopień jego zaangażowania oraz silnej woli. Tym samym pierwszym czynnikiem, który w pewien sposób wpływa na sukces terapii to samodzielne podjęcie decyzji o poddaniu się odwykowi, wynikający z własnej, nieprzymuszonej woli alkoholika. Dużym problemem jest fakt, iż w większości przypadków, szczególnie na początku rozwijającego się uzależnienia, osoby cierpiące z powodu choroby alkoholowej nie przyznają się do swojego problemu, okłamując zarówno siebie, jak i rodzinę w tym temacie, stosując mechanizm obronny jakim jest zaprzeczenie, tzn., że alkoholik próbuje przekonać członków rodziny o tym, iż w każdej chwili, kiedy tylko będzie chciał, może przestać pić.
Zazwyczaj jest tak, że alkoholik zaczyna wspominać o potrzebie udania się na fachowe leczenie dopiero w momencie kiedy zauważy, że spożywany w nadmiernych ilościach alkohol rzutuje na ogół życia i funkcjonowania rodzinnego w postaci licznych, nieprzyjemnych konsekwencji. W takim przypadku warto udzielić wsparcia takiej osobie, poszukując rozwiązań leczniczo-terapeutycznych, bez wpędzania alkoholika w poczucie winy – takie zachowanie bliskich osób jest całkowicie nieskuteczne, ponieważ wpędza alkoholika w jeszcze większy stopień uzależnienia poprzez podejmowanie przez niego prób zapicia problemu. Lepszym rozwiązaniem jest poszukiwanie alternatyw w postaci szans i możliwości wynikających z korzystania z zamkniętego ośrodka terapii uzależnień, spotkaniach grup typu Anonimowi Alkoholicy, uczęszczania do klubu abstynenta, placówek zajmujących się ambulatoryjnym leczeniem nałogów, odtruwaniem alkoholowym (detoks), wszywek alkoholowych Esperal Leszno (Disulfiram), a także psychoterapii.
Alkoholizm jest chorobą
Należy uświadomić sobie, że alkoholizm nie jest związany ze złą wolą alkoholika, a zalicza się do chorób. To nałóg dyktuje osobie uzależnionej sposób myślenia, zachowania, bycia, przeżywania i ukazywania emocji. Jest to związane z tym, iż alkohol wywołuje szereg zmian w mózgu i układzie nerwowym człowieka.
W celu uświadomienia alkoholika w aspekcie istnienia choroby alkoholowej należy pozwolić osobie uzależnionej dostrzec i zmagać się z konsekwencjami, jakie niesie ze sobą picie alkoholu w nadmiarze – alkoholik musi skonfrontować się z rzeczywistością, a także naprawić błędy, które popełnił przez nałóg. Tym samym ukrywanie problemu i usuwanie wszelkich skutków choroby alkoholowej pogłębia problem alkoholowy. Każde negatywne doświadczenie w tym przypadku jest bardzo ważne. Zwolnienie z pracy, kara za jazdę pod wpływem alkoholu, zgubienie rzeczy osobistych, zaśnięcie w miejscu publicznym, czy też obudzenie się w domu, gdzie panuje bałagan może pomóc w uświadomieniu sobie w jakiej sytuacji znajduje się dana osoba.
W momencie gdy omawiane sposoby są mało skuteczne, można starać się o sądowy nakaz przymusowego leczenia, który może złożyć rodzina alkoholika, MOPS lub GOPS (podobny wniosek ma prawo złożyć prokuratura). Sytuację analizuje gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych. Przymusowy odwyk w ośrodku zamkniętym trwa maksymalnie dwa lata. Wniosek rozpatrywany jest pozytywnie, jeżeli alkoholik długo trwa z swoim uzależnieniu i nie chce poddać się dobrowolnie terapii, przy czym jego zachowanie stanowi realne zagrożenie życia i zdrowia dla innych osób.
Jak pomóc alkoholikowi, który jest na głodzie?
Cechą charakterystyczną zaawansowanej choroby alkoholowej jest przeżywanie głodu alkoholowego przez trzeźwiejących alkoholików. Taka osoba odczuwa wtedy napięcie somatyczne i emocjonalne, a także silną potrzebę sięgnięcia po kolejną dawkę napoju alkoholowego. W takim przypadku pomocne są leki przepisywane przez lekarza, które w składzie mają etanol. Do tej grupy zalicza się m. in. naltrekson, akamprozat, nalmefen. Pomocna jest również psychoterapia, a także odbycie detoksykacji i poddanie się zabiegowi chirurgicznej implantacji wszywki alkoholowej.
U części alkoholików pomocna jest również zmiana trybu życia i większe zaangażowanie się we własny rozwój lub poświęcenie czasu na zainteresowania. Szczególnie pomocna tutaj jest arteterapia oraz aktywny tryb sportowy. Wydzielają się wtedy hormony szczęścia, a dodatkowo alkoholik zaczyna koncentrować swoje myśli na innych czynnościach, niż picie alkoholu. Warto również zmienić dietę na zdrowszą, eliminując tłuszcze, cukier, kofeinę oraz inne używki, np. nikotynę.
Jak pomóc alkoholikowi z depresją?
U części alkoholików diagnozuje się depresję. Włącza się wtedy leczenie farmakologiczne i psychoterapeutyczne. Alkoholik odczuwa wtedy stres, lęk, przygnębienie, pojawia się obniżona samoocena, a także utrata poczucia sensu życia. Z tego powodu tak ważne jest okazywanie wsparcia i akceptacji ze strony bliskich osób.
Jak pomóc alkoholikowi po odwyku?
Odbyty odwyk nie jest gwarantem całkowitego wyleczenia – alkoholikiem zostaje się do końca życia. Czasem jeden bodziec w chwili słabości może warunkować powrót do starych przyzwyczajeń. Z tego powodu tak ważne jest, aby kontynuować pracę nad sobą. Przydatne jest tutaj uczestnictwo w spotkaniach grup samopomocowych, które organizowane są we wszystkich miastach w Polsce.
Jak postępowań z alkoholikiem w domu?
Problem alkoholowy dotyka nie tylko samej osoby uzależnionej, ale również jej bliskich osób, który narażeni są na współuzależnienie lub wystąpienie syndromu DDA w przyszłości.
Bliscy alkoholika powinni:
- Zaakceptować, iż alkoholizm zaliczany jest do chorób przewlekłych i nieuleczalnych,
- Przestać wierzyć w obietnice abstynencji,
- Usunąć z domu wszelkie produkty alkoholowe,
- Przestać usuwać konsekwencje picia, które powinny dotknąć osoby uzależnionej,
- Wspierać, doceniać i mobilizować podczas leczenia,
- Przestać wpędzać alkoholika w poczucie winy,
- Brać przez pryzmat choroby zachowania i słowa pijącego alkoholika, ponieważ nie jest on świadomy swoich czynów,
- Przeprowadzać poważne rozmowy z alkoholikiem tylko wtedy, kiedy jest on całkowicie trzeźwy. Warto zachować spokój podczas nich,
- Nie spożywać alkoholu w obecności alkoholika,
- Poszukiwać rozwiązań problemu u specjalistów, np. u psychoterapeutów lub ośrodkach przeznaczonych do leczenia alkoholizmu.
Mądre wspieranie i zachowanie własnego komfortu pomaga uniknąć koalkoholizmu, czyli współuzależnienia, które jest nieuświadomionym zachowaniem bliskich alkoholika w postaci koncentrowania się jedynie na chorobie alkoholowej w rodzinie oraz pozornym otaczaniu opieką alkoholika. Współuzależnienie jest poważnym zaburzeniem funkcjonowania całej rodziny, który wymaga podjęcia specjalistycznego leczenia. Warto mieć również na uwadze, że pomoc alkoholikom jest rolą niewdzięczną. Często samodzielna pomoc przy wychodzeniu z uzależnienia jest niemożliwa.