Objawy takie jak ciągłe przygnębienie, brak poczucia sensu życia, pesymistyczne myślenie i nastawienie, brak chęci do życia, uczucie wstydu i poczucie winy, a także myśli i próby samobójcze mogą być efektem nadmiernej ilości spożywanego alkoholu lub mogą popychać daną osobę ku sięgania po tego typu napoje. Zdarza się jednak, że dość często na powyższy stan emocjonalny narażają się osoby, które w nagły sposób odstawiły swoją używkę lub drastycznie zmniejszyły jej ilość konsumowaną. Dzięki takim mechanizmom tworzy się swoiste błędne koło. Tym samym mówi się o wzajemnej relacji depresji i alkoholizmu – picie alkoholu wpływa na depresję, a sama depresja wpływa na alkoholizm.
Depresja alkoholowa – czym jest?
W literaturze przedmiotu podkreśla się dwoistość depresji alkoholowe. W pierwszej postaci jest ona uznawana za efekt wtórnego alkoholizmu. Tym samym samo zaburzenie nastroju jest tutaj schorzeniem pierwotnym. Oznacza to, że człowiek, który pierwotnie cierpiał na zaburzenia nastroju poprzez swoje negatywne stany emocjonalne zaczyna sięgać po napoje wyskokowe, stopniowo się uzależniając. Według opublikowanych danych statystycznych jedynie około dziesięciu procent osób ze zdiagnozowaną depresją i alkoholizmem znajduje się pod wpływem tego rodzaju zależności i w większości dotyczy kobiet.
Drugim typem jaki wymienia się w literaturze jest pierwotny alkoholizm z wtórną depresją. Oznacza to, że człowiek uzależniony od napojów procentowych ze względu na jego destrukcyjne działania na wszystkie sfery funkcjonowania wywołuje powstanie negatywnych stanów emocjonalnych. Według danych dotyczy on pozostałych dziewięćdziesięciu procent chorych, przy czym w dużej mierze w tej grupie znajdują się mężczyźni.
Zależność między depresją alkoholową, a alkoholizmem
Kiedy człowiek doznaje depresji pierwotnej w ujęciu alkoholizmu, zwykle sięga on po napoje procentowe jak po środek uśmierzający ból psychiczny i fizyczny, poprawiający nastrój, łagodzący stres. Dana osoba utożsamia tego typu używki ze swojego rodzaju remedium na wszelkie objawy depresyjne. Niestety takie zachowanie ma swoje konsekwencje i niestety doprowadza do odwrotnej sytuacji. Powoduje wzrost tolerancji organizmu na alkohol, ponieważ domaga się on większych jego ilości. Konsumowane dotychczas niewielkie dawki przestały być efektywne – aby osiągnąć pożądany stan człowiek zmuszony jest do ich zwiększenia.
W sytuacji kiedy depresja wystąpiła podczas już trwającej choroby alkoholowej, zazwyczaj jej podłożem jest dostrzeżenie stanu, w jakim chory się aktualnie znajduje.
Łagodniejszą formą depresji alkoholowej jest jej wystąpienie w ramach zespołu odstawiennego. Zwykle trwa ona kilka tygodni i samoistnie zanika wraz z zachowaniem konsekwentnej abstynencji. Tym samym nie wymaga ona włączania leczenia farmakologicznego.
Depresja alkoholowa – kiedy może wystąpić?
Depresja alkoholowa charakteryzuje się apatią, ciągłym obniżeniem nastroju, a także myślami i próbami samobójczymi. Zwykle diagnozuje się ją w przypadkach:
- Pojawiających się skutków uzależnienia – nadmierne picie alkoholu trwające dłuższy czas stopniowo wywołuje szereg zmian we funkcjonowaniu układu nerwowego. Dodatkowo uświadomienie sobie istnienia problemu oraz jego skali naraża alkoholika na frustrację i wywołuje przygnębienie i smutek.
- Stwierdzenia depresji jako jednej z przyczyn rozwoju alkoholizmu – w takim przypadku typowym zachowaniem człowieka jest sięganie po alkohol w celu obniżenia napięć emocjonalnych, bólu i stresu. Niestety jest to błędne koło, a spożywany alkohol jedynie nasila już istniejące problemy i pogłębia uzależnienie. Ból ustępuje tutaj na chwilę, po czym nawraca ze znacznie natężonymi objawami.
- Nagłego lub drastycznego odstawienia napojów alkoholowych – tym samym, depresja stanowi tutaj element już wspomnianego zespołu odstawiennego. Mimo, iż taka sytuacja nie wymaga podawania leków, warto znaleźć się pod opieką specjalisty, który zaopiekuje się stanem psychicznym Pacjenta.
We wszystkich powyższych przypadkach podstawą ustąpienia objawów depresyjnych, oprócz fachowej pomocy, jest zachowanie trwałej abstynencji. Tym samym jej złamanie z dużą dozą prawdopodobieństwa sprawi nawrót zarówno depresji, jak i choroby alkoholowej.
Objawy depresji alkoholowej
W zależności od rodzaju zależności między depresją, a alkoholizmem, objawy mimo, iż zbliżone, mogą się od siebie nieco różnić.
W przypadku wtórnej depresji typowe cechy charakterystyczne to: pogarszający się stan emocjonalny, obniżenie samopoczucia, przygnębienie, chroniczne zmęczenie, brak poczucia sensu w życiu. Jest to związane z tym, iż spożywany wcześniej alkohol doprowadził do dysfunkcji mózgu i układu nerwowego. Duże znaczenie mają także powstałe niedobory witamin i zaburzenia gospodarki hormonalnej. Problem pogarsza się także w momencie, kiedy pojawiają się problemy na tle zawodowym i osobistym.
Z kolei pierwotna depresja generuje chęć sięgania po alkohol jak po lek, który zdaniem takiej osoby wywołuje lepszy nastrój i pomaga na zmęczenie. Taka osoba doświadcza zaburzeń lękowych, nie dostrzega perspektyw i możliwości, jakie ma na przyszłość, wykazuje trudności w radzeniu sobie w trudnych chwilach, odczuwa samotność.
W przypadku depresji związanej z AZA (alkoholowym zespołem abstynencyjnym), objawy pojawiają się w przeciągu 36 godzin od ostatniego łyku alkoholu i zazwyczaj alkoholik doświadcza: rozdrażnienia, bólów głowy, spadku apetytu, zawrotów głowy, problemów ze snem, napadami na tle padaczkowym, halucynacji, urojeń, zaburzeń świadomości.
Jak leczyć depresję alkoholową?
Leczenie depresji alkoholowej generuje konieczność prowadzenia działań na kilka sposobów. Należy tutaj skupić się na zwalczaniu zarówno samego zaburzenia nastroju, jak i choroby alkoholowej. Sprawę komplikuje fakt, iż alkoholizmu nie da się całkowicie wyleczyć, a jedynie zaleczyć. Polecanym działaniem jest tutaj odbycie psychoterapii. Duże osiągnięcia przynosi nurt poznawczo-behawioralny połączony z prowadzeniem farmakoterapii wliczającej w siebie leki psychotropowe. Oprócz tego należy odstawić alkohol i sztywno trzymać się abstynencji. Jeżeli Pacjent ma z tym problem, warto skorzystać z odtruwania alkoholowego i ze wszywki alkoholowej Esperal Konin (Disulfiram).
Podsumowując, współistnienie alkoholizmu i depresji alkoholowej stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka. Nie należy bagatelizować objawów, które zaczynają być widoczne, a odważnie stawić im czoło w trosce o własne dobro i komfort życia całej swojej rodziny. Na szczęście obecny stan medycyny i psychiatrii oferuje szereg możliwości pomocy takim osobom, które z pewnością pod opieką i kontrolą specjalistów z dziedziny leczenia i terapii uzależnień będą w stanie w sposób indywidualny podejść do konkretnej sytuacji konkretnego Pacjenta. Konieczne jest tutaj kompleksowe podejście do obu problemów, a pominięcie chociażby jednego elementu chorobowego może zaburzyć skuteczność i przebieg działań antyalkoholowych. Tym samym dobrym rozwiązaniem jest początkowe skupienie się na zmianie nastawienia do używek oraz ogólnie do życia, a także wyposażenie Pacjenta w pozytywne wzorce zachowań, które z pewnością zaowocują w trudnych i stresujących sytuacjach. W ten sposób dana osoba stopniowo odzyskuje poczucie sprawstwa, zaczyna na nowo cieszyć się życiem, podejmuje próby nawiązywania nowych relacji lub odbudowywania tych zaniedbanych. W przypadku silnie rozwiniętych zaburzeń dobrym pomysłem jest rozważenie skorzystania z pomocy zamkniętych ośrodków odwykowych, ponieważ zmiana otoczenia i środowiska korzystnie wpływa na psychikę. Nieocenione wsparcie można otrzymać także u grup wsparcia (samopomocowych), gdzie można czerpać z doświadczeń osób z podobnymi problemami. Wspólnoty Anonimowych Alkoholików tworzone są w licznych miejscach, dzięki czemu zwykle znajdują się w obrębie miejsca zamieszkania.